In 2017, zo beloofden we bij de programmabegroting voor dat jaar, was het samenwerken met onze inwoners ons vertrekpunt èn ons eindpunt. Het jaar stond in het teken van het maken van toekomstbestendige keuzes voor -en vooral met- een stad die bijna een halve eeuw oud is. Keuzes die passen bij de huidige samenleving, maar ook bij de opgaven waar we als maatschappij gezamenlijk voor staan, zoals duurzaamheid, klimaatbestendigheid, behoud van welzijn en voorkomen van uitval. We hebben als bestuur onze verantwoordelijkheid daarin de afgelopen jaren serieus genomen en breed geïnvesteerd in de kwaliteit en de kracht van onze stad.

De context daarbij was zeer dynamisch: de zoektocht naar een nieuwe rolverdeling tussen gemeente, inwoners en partners krijgt weliswaar steeds meer houvast, maar is nog lang niet voltooid. We zullen steeds in gesprek moeten blijven, oefenen in het loslaten en experimenteren met nieuwe samenwerkingsvormen.

We hebben er in 2017 alles aan gedaan om hierin wat mooie stappen te zetten. Deze jaarrekening spreekt daarin voor zich. Nog één maal nemen we u mee aan de hand van de speerpunten van de toekomstvisie 2025.

Verbonden met de stad, verbonden met elkaar

Bij het nadenken over de Toekomstvisie voor Nieuwegein in 2025 gaven veel Nieuwegeiners aan het onderwerp ‘verbinding’ heel belangrijk te vinden. Verbinding met elkaar, maar ook met hun eigen stad. Die verbondenheid is daarom één van de pijlers van de Toekomstvisie geworden: hoe dragen we bij aan een krachtige samenleving, waarin volop ruimte is voor samenwerking en initiatief?
Diezelfde Nieuwegeiners zijn daar sindsdien flink mee aan de slag gegaan. Al dan niet met een beetje hulp van de cultuurmakelaar, een wijkcoördinator of wat subsidie poppen er steeds meer kleine en grote initiatieven op.

Binnen de nieuwe transformatieagenda voor het sociaal domein is hier ook volop aandacht voor. Centraal hierin staat het versterken van de basis: die veerkrachtige samenleving. Met het programma Eigenwijks werken we hier volop aan. Maar er gebeurde veel meer in het sociaal domein. We experimenteren met nieuwe vormen van dagbesteding dicht bij huis en met het integraal aanpakken van schuldenproblematiek. De doorontwikkeling van de brede toegang kreeg een flinke impuls door een set aan maatregelen, waarvan het terughalen van stichting Geynwijs het meest in het oog sprong. Het bepalen van de juiste inzet van ondersteuning is daarmee weer direct onder de gemeente komen te vallen.

En dat was niet de enige verhuizing: met het oog op de afbouw van de sociale werkvoorziening maakten we de keuze de toeleiding naar beschut werk voortaan bij WIL onder te brengen. Op die manier dragen we, nu en in de toekomst, zorg voor een samenhangende ondersteuning van mensen met een arbeidsbeperking.

Fijn en groen wonen rondom een levendig centrum

De kwaliteit van de leefomgeving is een belangrijk punt van aandacht voor Nieuwegein. Hoe houden we onze stad, ook op langere termijn, aantrekkelijk voor bestaande en nieuwe inwoners en ondernemers? We hebben de ruimte om hierin te investeren gezocht en omarmd. In de vorm van Betere Buurten, maar ook door flink aan de slag te gaan met het onderhoud van de openbare ruimte. Ook hierin stonden we niet alleen: een recordaantal zelfbeheerders melde zich om zelf hun steentje bij te dragen aan de kwaliteit van het openbaar groen.

Ook de Omgevingswet heeft de kwaliteit van de fysieke leefomgeving als uitgangspunt. Na het vaststellen van het groeimodel voor de implementatie van de Omgevingswet zijn we in 2017 enthousiast gestart met de voorbereidingen. Daarvoor hebben we eerst de thermometer in de organisatie gestoken: hoe ‘Omgevingswetproof’ zijn we eigenlijk al? Het resultaat daarvan, de ontwikkelstrategie, gaf aan met welke strategie Nieuwegein de implementatie ‘in gaat kleuren’. Inmiddels zijn we in de tweede fase aanbeland, waarin we samen met de stad op zoek gaan naar onze ambities voor de leefomgeving. De Omgevingswet zal naar verwachting in 2021 in gaan.

Ondertussen zijn we ook al enige tijd concreet bezig met voorsorteren op die Omgevingswet. De open gebiedsontwikkeling van Rijnhuizen is een innovatief en inspirerend voorbeeld van hoe het straks zou kunnen werken. (toekomstige) Bewoners, ondernemers en marktpartijen hebben daar zelf de handschoen opgepakt om ‘hun’ omgeving te geven; de gemeente faciliteert en levert expertise op afroep. Inmiddels verrijst in Rijnhuizen al een mooie mix van wonen en werken, groen en steen, oud en nieuw.

Ook in de levendige binnenstad was weer van alles gaande: ons centrum werd omgedoopt in ‘City’, de plannen voor de Doorslagzone werden concreet en inwoners konden meepraten over wonen, werken en winkelen in hun stadscentrum. In het resultaat, het koersdocument City, speelt duurzame ontwikkeling een leidende rol.

Initiatiefnemers en binnenstadsmanagement zorgden het afgelopen jaar voor een breed scala aan activiteiten in zowel City als de Nieuwegeinse wijken. Nieuwegein heeft daarmee het imago van ‘saaie’ stad definitief van zich afgeschud. De citymarketingstrategie zal ervoor zorgen dat dit nog meer zichtbaar wordt.

Fijn wonen betekent ook: veilig wonen. Het aanpakken van overlast blijft een punt van aandacht in Nieuwegein. Veel criminaliteit is niet direct zichtbaar. Naast onze reguliere inzet hebben we daarom blijvend aandacht voor ondermijning.

Een toekomstbestendige stad voor jong en oud

Toekomstbestendig betekent ook: duurzame keuzes maken. Als Nieuwegein pakken we daar onze verantwoordelijkheid in door in te zetten op het beperken van ons energieverbruik. De
routekaart energieneutraal 2040 geeft hier handen en voeten aan. Om tegelijkertijd ruimte te bieden aan het veranderende klimaat volgt een visie op klimaatadaptatie.

In 2017 zijn vergevorderde voorbereidingen getroffen om de Betere Buurten Merwestein, de Sluyterslaan en de Rijtuigenbuurt een forse impuls te geven. De leefomgeving wordt daar door buurtbewoners, gebruikers en organisaties flink onder handen genomen om de leefbaarheid en duurzaamheid te vergroten. Daarmee wordt het streven naar een toekomstbestendige stad ineens heel concreet en zichtbaar.

Met dit speerpunt streven we naar een krachtige, diverse samenleving: voor jong en oud, voor mensen met een grotere en een kleinere portemonnee, en ook voor mensen met extra ondersteuningsbehoefte. Het afgelopen jaar is er weer aantal appartementen en woningen opgeleverd voor alle doelgroepen. Daarnaast is er binnen het programma Woonwijs hard gewerkt aan het bereikbaar maken van wonen in de wijk voor ouderen en mensen met een beperking.

Een bedrijvige stad in een sterke regio

Ook in economische toekomstbestendigheid van onze stad en regio is het één en ander gebeurd. De ruimtelijk-economische koers van de U10 zet in op gezond stedelijk leven in de Utrechtse stadsregio. Hiermee willen we zowel de onvermijdelijke inwonersgroei in de regio accommoderen, als investeren in de kwaliteit van die regio en het onderscheidend vermogen ervan. Het uitgangspunt daarbij is dat we complementair zijn: we gaan als individuele gemeenten uit van onze sterke kanten en maken goede afspraken over de wijze waarop we deze koers gaan inkleuren. We trekken hierin nauw op met het onderwijs en het bedrijfsleven. De Nieuwegeinse economische visie haakt hier op aan en heeft de regio tot uitgangspunt benoemd. De werknemer staat hierbij centraal. Beide stukken werden afgelopen jaar opgeleverd.

Ook in ons eigen Stadshuis en op de werf waren we afgelopen jaar bedrijvig: er is weer volop geleand, er ligt een kader voor strategisch informatiebeleid en de website is vernieuwd. Op die manier investeren we continu in de doorontwikkeling van onze dienstverlening op een manier die flexibel aansluit bij de behoeften uit de stad.

Alles overziend was 2017 een enerverend jaar, waarin we met veel energie hebben gewerkt aan de kracht en kwaliteit van de stad. Dit heeft geleid tot mooie resultaten. Tegelijkertijd zijn we kritisch geweest als dat nodig was en hebben in die gevallen de handschoen opgepakt om tot verbetering te komen. Om zo, samen met onze inwoners en partners, het leven en werken in Nieuwegein nog aantrekkelijker te maken.

Financiële ontwikkelingen

In 2017 is verder gewerkt aan het op orde brengen van de gemeentelijke financiën. In het kader van het verbeteren van de financiële functie is gestart met de evaluatie van de planning en controlcyclus. Zoals bekend kent de begroting vanaf 2017 een nieuwe opzet, waarbij puntsgewijs per programma(onderdeel) is aangegeven wat de te bereiken doelen zijn en wat de daarvoor te leveren inspanningen. In deze jaarrekening is ook per punt aangegeven wat gerealiseerd is en met welke inspanningen en tegen welke kosten. Hiermee geven we verder invulling aan de kaderstellende en controlerende functie van uw raad.

In 2017 is de financiële positie van de gemeente verder verbeterd. Zoals uit de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing blijkt is het weerstandsvermogen (beschikbare weerstandscapaciteit/benodigde weerstandscapaciteit) gestegen van 2,4 bij de begroting 2017 naar 5,7 in deze jaarrekening. Dit is een gevolg van de toename van de reserves (sociaal domein en grondbedrijf) en een daling van de benodigde weerstandscapaciteit o.b.v. de risico-inventarisatie (o.a. door de invulling van ombuigingsmaatregelen). De financiële kengetallen laten over het algemeen ook een positieve ontwikkeling zien. Zo is de netto schuldquote gedaald en is de solvabiliteit toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. We zijn verheugd met deze ontwikkelingen, zeker gezien de opgaven die ons de komende jaren nog te wachten staan, zoals de transformatie van het sociaal domein. De inspanningen en gemaakte keuzes van de laatste jaren lijken zich daarmee uit te betalen. Dit is een positieve ontwikkeling, maar ook nodig gelet op de ambities die we met elkaar en met deze gemeente nog hebben.

Bij de Najaarsnota is het saldo van het op dat moment verwachte voordelig resultaat van € 1.312.000 (voornamelijk veroorzaakt door het positieve saldo van de investeringen met maatschappelijk nut) aan de algemene reserve toegevoegd, waarmee het begrotingssaldo per die datum naar nul is gebracht. In de laatste maanden van het jaar 2017 hebben zich nog enkele ontwikkelingen voorgedaan die tot een licht ander, positief, resultaat over 2017 hebben geleid.
Het economisch herstel heeft zich in 2017 verder voortgezet, de algemene uitkering uit het Gemeentefonds  is toegenomen en ook het positieve resultaat van het Grondbedrijf is verder gestegen. Deze worden in deze jaarrekening toegelicht.

De jaarrekening 2017 sluit uiteindelijk met een positief resultaat van €17.044.362 inclusief het resultaat van € 17.897.602 van het Grondbedrijf.

De belangrijkste oorzaken voor dit resultaat zijn:

Gemeentefonds € 51.100 voordeel
De mutaties in de algemene uitkering van het Gemeentefonds bedragen per saldo een voordeel van € 51.100. Een toelichting is te vinden in hoofdstuk 3.1.7.

Grondbedrijf € 17.897.602 voordeel
Het Grondbedrijf heeft een positief resultaat over 2017 gerealiseerd van € 17.897.602 (zie paragraaf Grondbeleid voor uitgebreide toelichting). Dit resultaat wordt grotendeels veroorzaakt door winstneming op Het Klooster als gevolg van de gewijzigde BBV regels. Nu zijn we verplicht winst te nemen conform de percentage of completion methode. Er wordt voorgesteld dit resultaat minus de afdracht aan de algemene dienst vanwege de egalisatiesystematiek plan- en vat-kosten (€ -324.000) minus te betalen vennootschapsbelasting 2017 (€ -328.000) plus de correctie van eerder geschatte VPB-lasten 2017 die te hoog waren geschat (€ 522.465), toe te voegen aan de Reserve Grondbedrijf.

Reserve Sociaal Domein € 531.356 nadeel
In de Najaarsnota 2017 werden mutaties met een positief resultaat verwacht van € 0,7 mln. Besloten is om dit niet te verwerken in de reserve Sociaal Domein, dit ter voorkoming van schommelingen in de reserve.
Geconstateerd kan worden dat de exploitatie van het Sociaal Domein over 2017 per saldo een nadeel heeft van € 531.356. Begroot was een onttrekking van € 2.340.000, terwijl dit bij de jaarrekening 2017 ongeveer € 2.871.000 moet zijn. Dit betekent dus dat een extra onttrekking uit de reserve Sociaal Domein noodzakelijk is. Bij de resultaatbestemming stellen wij daarom voor om dit bedrag extra van € 531.356 te onttrekken uit deze reserve.

Algemene dienst € 853.274 nadeel
Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een incidentele last, namelijk de vorming van een voorziening voor een naheffingsaanslag BTW over de bouw van het theater De Kom van € 1.128.000. Hier staan tegenover een groot aantal mutaties die per saldo leiden tot een positief resultaat van € 274.726. Daarmee wordt het resultaat op de Algemene dienst € 853.274 negatief.

Bij de betreffende programma's zijn alle mutaties opgenomen en toegelicht.

Voorgesteld wordt voor een totaalbedrag van € 1.368.957 aan resultaatbestemmingen aan het brutoresultaat toe te voegen.

Tevens wordt voorgesteld voor een aantal posten budget over te hevelen van 2017 naar 2018, voor een totaalbedrag van € 1.066.155.

Voor een volledig overzicht met toelichting van de voorstellen voor resultaatbestemming en budgetoverheveling verwijzen wij u naar paragraaf 5.1 van deze jaarstukken.

Resultaat 2017
Rekening houdend met het voorgaande zal uiteindelijk na resultaatbestemming en budgetoverheveling een bedrag van € 550.438 aan de algemene reserve worden onttrokken.  In onderstaande tabel wordt dit kort gepresenteerd.