In deze paragraaf geven we een overzicht van de belangrijkste opbrengsten van belastingen en heffingen die we in 2017 in Nieuwegein hebben geheven. Naast een totaaloverzicht van de opbrengsten geven we per belasting en heffing een toelichting op de afwijkingen t.o.v. de begroting en geven we een beeld van de ontwikkelingen.

Het door ons gevoerde heffingenbeleid is verwoord in het tarievenvoorstel dat u in december 2016 heeft vastgesteld. Het beleid is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: aanpassing van de tarieven aan de verwachte inflatie van 1% en bij de heffingen zoveel mogelijk kostendekkendheid.

Opbrengst 2017 van de belangrijkste heffingen (x € 1.000)

In deze tabel zijn de netto lasten en opbrengsten meegenomen: er is rekening gehouden met kwijtschelding en met toegerekende btw (bij de afvalstoffenheffing en rioolheffing). Sinds de invoering van het BTW-compensatiefonds is de btw niet meer rechtstreeks zichtbaar in de begroting maar deze mag nog steeds worden toegerekend als last.

Onroerende-zaakbelasting (OZB)
Voor 2017 is een inflatiecorrectie toegepast van 1%. Als prijspeil voor de nieuwe waarden gold de datum van 1 januari 2015. De verwachte waardestijging voor woningen en waardedaling voor niet-woningen werden verdisconteerd in de tarieven. Er was een totaalopbrengst geraamd van € 14.992.000 maar de werkelijke opbrengst is met € 14.814.000 uiteindelijk € 178.000 achtergebleven. Eén van de oorzaken is het hogere bedrag aan oninbaar-verklaringen (€ 77.000), een tendens die al een paar jaar zichtbaar is. Overigens blijft de oninbaarheid onder de 0,8% (terwijl met de BghU een maximale norm van 1% is afgesproken). Daarnaast is de leegstand van de niet-woningen hoger dan geraamd (€ 92.000). Weliswaar is het totaal aantal leegstaande kantoorpanden flink afgenomen door de ombouw naar woningen maar is de leegstand van de resterende niet-woningen minder hard afgenomen dan verwacht. Het komend jaar zullen nog aanslagen over dit jaar worden opgelegd, dit is alvast als vordering meegenomen en zit in het saldo.

Onderstaande grafiek geeft een meerjarige weergave van de begrote en werkelijke inkomsten OZB.

Roerende-zaakbelasting
Voor de roerende-zaakbelasting gelden dezelfde regels en tarieven als bij de onroerende-zaakbelasting. Roerende zaken in Nieuwegein zijn voornamelijk woonboten. Hiervan zijn er niet veel waardoor de opbrengsten beperkt zijn.

Precariobelasting
Na een tweetal jaren waarin de opbrengst precariobelasting echt fors achter was gebleven bij de raming is dit in 2017 weer redelijk aangetrokken, tot € 143.000.  Weliswaar nog € 23.000 minder dan de geraamde € 166.000 maar dit wordt ook veroorzaakt doordat met ingang van 2017 een vrijstelling is opgenomen in de verordening, dat geen precariobelasting meer wordt geheven voor werken waarvan de gemeente zelf opdrachtgever is. Dit laatste om te voorkomen dat er geld wordt ‘rondgepompt’. De begrote opbrengst was hier echter nog niet op aangepast.

Parkeerbelasting
Parkeerbelasting wordt alleen geheven voor het straatparkeren. Opbrengsten uit garageparkeren e.d. maken géén onderdeel uit van de lokale heffingen. Die parkeergelden zijn privaatrechtelijk geregeld, de opbrengsten hiervan worden verantwoord op het programma Leefbaarheid en Veiligheid (product garageparkeren en parkeersystemen).
De opbrengst in 2017 van € 1.687.000 is € 193.000 lager dan geraamd. Dit is vooral een gevolg van het ingezette beleid, waarbij parkeren op straat wordt ontmoedigd (door een hoger tarief) ten gunste van de parkeergarages. Daardoor vindt een verschuiving in de opbrengsten plaats van de straat naar de garages. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar paragraaf 3.2.8 Parkeren.

Waboleges (voorheen bouwleges)
Met € 1.538.000 lagen ook in 2017 de gerealiseerde inkomsten van de WABO-leges hoger dan het gemiddelde van de meeste afgelopen jaren. Bij de Najaarsnota was de raming al met € 167.000 verhoogd naar € 1.500.000 in totaal. De hogere inkomsten (als gevolg van meer aanvragen) gingen echter ook gepaard met meer werkzaamheden, die leiden tot hogere uitgaven. Per saldo resteert er een voordeel van € 70.000, wat leidt tot een kostendekking van 105%.

Waboleges

Afvalstoffenheffing
De tarieven van de afvalstoffenheffing zijn voor 2017 verhoogd met 1%. Met een oorspronkelijk geraamde onttrekking aan de voorziening afvalstoffenheffing van € 44.000 werd daarmee een kostendekking verwacht van ruim 99%. De netto opbrengst van de afvalstoffenheffing is uiteindelijk € 85.000 hoger uitgevallen maar de uitgaven zijn nog verder toegenomen. Rekening houdend met de toerekening van de btw is per saldo een tekort ontstaan van € 242.000. Dat resulteert in een kostendekking van 95,4% en de stand van de voorziening neemt daardoor af tot € 277.000. Bij het jaarlijkse tarievenvoorstel zal de stand van de voorziening betrokken worden.

Rioolheffing
Omdat in het verleden door forse overschotten de stand van de t arievenegalisatievoorziening zo was opgelopen werden jarenlang niet-kostendekkende tarieven (84-88%) gehanteerd omdat steeds flinke bedragen onttrokken konden worden aan de voorziening. De stand van de voorziening is daardoor gedaald en om de tarieven op te trekken naar meer kostendekkende niveau’s zijn in 2017 tariefsverhogingen toegepast van 6%, bij een geraamde onttrekking van € 357.000 en een verwachte kostendekking van 92,1%.
In 2017 zijn de uitgaven € 45.000 lager uitgevallen en de inkomsten iets meegevallen (€ 13.000) wat leidt tot een uiteindelijk tekort van € 296.000 en een dekking van bijna 93%.

Door deze onttrekking daalt de voorziening ultimo 2017 naar € 174.000. De stand van de voorziening zal worden betrokken bij de vaststelling van de tarieven rioolheffing voor de komende jaren.

Begraafrechten
De opbrengsten van begraafrechten fluctueren jaarlijks, de laatste paar jaar bleven de kosten en opbrengsten voor het begraven nagenoeg met elkaar in evenwicht. Door een andere kostentoerekeningssytematiek vallen de kosten vanaf 2016 echter structureel hoger uit. De inkomsten zijn in 2017 weer wat toegenomen, naar € 339.000.

Toeristenbelasting
Per 1 januari 2017 is toeristenbelasting ingevoerd. Uiteraard waren er nog geen ervaringscijfers beschikbaar en werd er gewerkt met voorlopige aanslagen. In 2017 is voor maar goed € 24.000 opgelegd, aanmerkelijk minder dan de geraamde € 50.000. Maar begin 2018 zijn de definitieve aanslagen opgelegd, zodat uiteindelijk de opbrengst over 2017 € 58.000 zal bedragen.

Kwijtschelding
Kwijtschelding is mogelijk voor afvalstoffenheffing, rioolheffing kleinverbruik, OZB en roerende-zaakbelastingen. Voor kwijtschelding worden de landelijke normen gehanteerd zoals de VNG die heeft opgesteld. Daarbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van automatische kwijtschelding.
Het aantal toegekende kwijtscheldingen is in 2017 licht gedaald, er is over 2017 aan 1.730 huishoudens kwijtschelding verleend. In 2015 en 2016 was dit nog totaal 1.892 resp. 1.770 huishoudens. Omdat in 2017 nog kwijtschelding is verleend over eerdere jaren én omdat de tareiven gestegen zijn is het totaalbedrag aan kwijtscheldingen wel gestegen, naar € 582.000.

Vergelijking lokale lasten met de regio
Zoals blijkt uit onderstaand overzicht liggen de lokale lasten in de gemeente Nieuwegein op alle onderdelen onder zowel het regionale als het landelijke gemiddelde.